বিশ্বকৰ্মা পূজাক বিশ্বকৰ্মা দিৱস বা জয়ন্তী বুলিও জনা যায়। বিশ্বকৰ্মা জয়ন্তী প্ৰতি বছৰে ছেপ্টেম্বৰ মাহত আনন্দেৰে উদযাপন কৰা হয়। এই দিনটো প্ৰায় সমগ্ৰ ভাৰততে বিধি অনুসৰি পালন কৰা হয়।
ভগৱান বিশ্বকৰ্মা, সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ স্থপতিবিদ, আজিৰ দিনটোত উপাসনা কৰা হয়। ইতিহাস অনুসৰি, ভগৱান বিশ্বকৰ্মাক দেৱশিলপী অৰ্থাৎ দেৱতাৰ স্থপতি হিচাপে উপাসনা কৰা হয়। ত্ৰিলোক বা ত্ৰিপাক্ষিক তেওঁক ত্ৰিলোক বা ত্ৰিপাক্ষিক যুগৰ স্ৰষ্টা বুলিও গণ্য কৰা হয়।
একে সময়তে, বিশ্বকৰ্মাজীয়ে তেওঁৰ শক্তিৰে উৰণীয়া ৰথ, প্ৰাসাদ আৰু দেৱতাৰ অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰও নিৰ্মাণ কৰিছিল। আনকি এইটোও বিশ্বাস কৰা হয় যে ঋষি দাধিচীৰ হাড়ৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা ইন্দ্ৰৰ মহা অস্ত্ৰও ভগৱান বিশ্বকৰ্মাই নিৰ্মাণ কৰিছিল।
কেৱল স্বৰ্গই নহয়, তেওঁক এই গোটেই সৃষ্টিৰ সৃষ্টিকৰ্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। তেওঁক সত্য যুগত সোণৰ লংকাৰ স্ৰষ্টা বুলি গণ্য কৰা হয় য’ত অসুৰ ৰজা ৰাৱণ বাস কৰিছিল, ট্ৰেটা যুগৰ দ্বাৰকা চহৰ, য’ত শ্ৰী কৃষ্ণ আছিল, দ্বাপাৰ যুগত হস্তিনাপুৰ চহৰ নিৰ্মাণ, যি আছিল পাণ্ডৱ আৰু কৌৰৱৰাজ্য।
বিশ্বকৰ্মা পূজা প্ৰায় সকলো কাৰ্যালয় আৰু কাৰ্যালয়ত উদযাপন কৰা হয়, কিন্তু ইয়াক মুখ্যতঃ অভিযন্তা, স্থপতিবিদ, চিত্ৰশিল্পী, যান্ত্ৰিক, ৱেল্ডিং দোকান বা কাৰখানাত উদযাপন কৰা হয়। আজিৰ দিনটোত, কাৰ্যালয় আৰু কাৰখানাৰ লোকসকলে তেওঁলোকৰ কাৰখানা আৰু কাৰ্যালয়বোৰ ভালদৰে পৰিষ্কাৰ কৰে আৰু উপাসনাৰ বাবে ভগৱান বিশ্বকৰ্মাৰ মাটিৰ মূৰ্তিবোৰ সজায়। আনকি ঘৰত, মানুহে তেওঁলোকৰ বৈদ্যুতিক সঁজুলি, ঘৰ আৰু গাড়ী-মটৰউপাসনা কৰে। বিশ্বকৰ্মা পূজাৰ পদ্ধতিটো পঢ়ো আহক।
উত্তৰ ভাৰতত, এই পূজা অতি আনন্দেৰে উদযাপন কৰা হয়। এই পূজাত আদি কাৰিকৰ আৰু স্থপতিবিদ “ভগৱান বিশ্বকৰ্মা”ক উপাসনা কৰা হয়। আজিৰ দিনটোত লো আৰু অন্যান্য ধাতুৰ পৰা সামগ্ৰী তৈয়াৰ কৰা সকলো মিস্ত্ৰী, শিপিনী, শিল্পী, অভিযন্তা, মিস্ত্ৰী, শ্ৰমিক, শিল্পী, শ্ৰমিক, হাৰ্ডৱেৰ, ইলেক্ট্ৰিচিয়ান, টেকনিচিয়ান, চালক, কাঠমিস্ত্ৰী, ৱেল্ডাৰ, মেকানিক, সকলো ঔদ্যোগিক ঘৰৰ মানুহে এই পূজা অতি ধুমধামেৰে উদযাপন কৰে। আজিৰ দিনটোত, কাৰখানা, কৰ্মশালা বোৰ পৰিষ্কাৰ কৰা হয়। কৰ্মস্থানটো বেলুন, ৰঙীন কাগজেৰে সজোৱা হয়। সঁজুলিবোৰ পৰিষ্কাৰ কৰা হয়, ৰং কৰা হয়।
সকলোৱে ৰাতিপুৱা গা ধুই উপাসনাস্থলীত ভগৱান বিশ্বকৰ্মাৰ ফটো ৰাখে। তেওঁলোকে ইয়াত ফুলৰ মালা আগবঢ়ায়। ধূপ, চাকি, ধূপ কাঠি জ্বলাই সঁজুলিবোৰ উপাসনা কৰা হয়। তাৰ পিছত প্ৰসাদ আগবঢ়োৱাৰ পিছত, হাতত ফুল আৰু অক্ষত লওঁক আৰু ভগৱান বিশ্বকৰ্মাৰ ওপৰত ধ্যান কৰক।
“হে শ্ৰী শ্ৰীষ্টিনাত্য সৰ্বসিদ্ধ্য বিশ্বকাৰমায়া নমো নমহ” মন্ত্ৰ উচ্চাৰণ কৰা। হাৱন কৰাৰ পিছত, তেওঁলোকে আৰতি পঢ়িছিল। তেতিয়া প্ৰসাদ সকলোকে দিয়া হয়। সকলো শিল্পীয়ে এই পূজাৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে। আজিৰ দিনটোত দোকান বা কাৰখানাত কোনো কাম নাই। কেৱল উপাসনা কৰা হয়। এই পূজাৰ পিছদিনা “ভগৱান বিশ্বকৰ্মা”ৰ মূৰ্তি স্থাপন কৰা হয়।